Biz Her Şeyi Diğer İnsanlardan Öğreniriz
Güncelleme tarihi: 2 Mar 2023
Bebekken beyin nöronlarımız çok fazladır. Yaklaşık 100 Milyar sinir hücreleriyle dünyaya geliyoruz. Ama beynimiz henüz boş bir tablo gibi olduğundan bize ne sunulursa onu alıyoruz. Gözlemliyoruz, kalkıyoruz düşüyoruz ve yürümeyi öğreniyoruz. Annemizi babamızı dinliyoruz, konuşmayı öğreniyoruz. Onlar gibi kitap okumayı, onlar gibi TV izlemeyi öğreniyoruz. Ailemize bakarak onlara benzer davranışlar geliştiriyoruz. Öfkelenmeyi, küfür etmeyi, dinlemeyi, analiz etmeyi, cesareti, çekingenliği… bunları hep onlardan edindiğimiz tecrübelerle öğreniyoruz. Sonra okula başlıyoruz. Heyecanlanıyoruz. Öğretmenimizin katkısıyla okuma-yazma öğreniyoruz.. Daha sonra duygusal olarak kime yakın hissedersek, onun davranışlarını örnek alıp öğreniyoruz…
Ilk başlarda beynimizdeki nöronlarimiz henüz öğrenme bağlantıları kurmamış olduğundan ne bulursak, ne görürsek kopyalayıp öğreniyoruz. Yani öğrenme dediğimiz şey sadece edindiğimiz tecrübelerimizden ibarettir. Ancak bu tecrübeler mutlaka ama mutlaka duygusal merkezlerimizden geçmeli. Örneğin; annemiz bize bir şiir ezberletmek istiyor; kızarak, bağırarak ve her yanlışta elimize vurarak öğretiyor. Bu da duygusal merkezlerimize dokunuyor ve acı çekiyoruz. Öğreniyoruz evet; ancak ezberledikten sonra, bu deneyim bize hüzün veriyor. Her şiir duyduğumuzda, yaşadığımız duyguyu hatırlatıyor, ürperiyoruz. Hele o şiiri dayak yiyerek ezberlediysek, bir daha asla unutmuyoruz. Ancak ondan sonra şiir okumayı hiç ama hiç sevmiyoruz.
Bir olumsuz davranışın sonuçları hayatın en tatlı zevklerinden mahrum bırakabiliyor. :((
Ayni şekilde matematiği de öğreniyoruz. Babamız bize bağıra çağıra, çarpım tablosunu öğretiyor. İşten geldim bir de seninle uğraşıyorum diye çemkire çemkire matematik problemini anlatıyor. Duygusal merkezlerimiz yine devrede. Beynimiz tıpkı dayak yemiş bir çocuk gibi ezilip büzülüp acı çekiyor. Ama öğreniyoruz. Sınavda iyi puan bile çıkarıyoruz. Ancak iki hafta sonra öğrendiğimiz şeyleri unutuyoruz. Kalıcı olmuyor. Çünkü öğrendiğimiz şey aci ile baglantili oldugu icin, onu sevmiyoruz. Ama birileri bize bir özne, bir birey gibi davranmış olsaydı, gururumuz, onurumuz incinmemiş olsaydı, karşımızdaki kişi ile iyi bir bağ kurmuş olsaydık, öğrendiğimiz hiç bir şeyi unutmazdık, veeee matematiği hep severdik.
Antalya 2017
Derya Mum